«Τα χρώματα της πυρκαγιάς» του Πιέρ Λεμέτρ…

Ο Πιέρ Λεμέτρ είναι από εκείνους τους λογοτέχνες που κάνουν τη συγγραφή να φαίνεται το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο. Η άνεση με την οποία κυλάει η ροή της αφήγησης του μετατρέπει τα βιβλία του στην ωραιότερη αναγνωστική εμπειρία που ίσως είχατε ποτέ. Κυνικός αλλά με απεριόριστο χιούμορ δημιουργεί ιστορίες που κρύβουν μέσα τους ιστορικά και πολιτικά θέματα τα οποία όμως παρουσιάζει με εντελώς σουρεαλιστικό τρόπο. Μετά το «Καλή αντάμωση εκεί ψηλά» έρχεται η συνέχεια της τριλογίας που περιγράφει την κατάσταση της Γαλλίας στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. «Τα χρώματα της πυρκαγιάς» πιάνουν το νήμα της αφήγησης μερικά χρόνια μετά και μας εισάγουν στην χρονική περίοδο 1927 με 1936, λίγο πριν και αφού αναλάβει την καγκελαρία ο Αδόλφος Χίτλερ στη Γερμανία.

Πρωταγωνίστρια στο δεύτερο βιβλίο της τριλογίας του Λεμέτρ είναι η Μαντλέν Περικούρ, κόρη του περίφημου τραπεζίτη Μαρσέλ Περικούρ και αδελφή του Εντουάρ που γνωρίσαμε στο «Καλή αντάμωση εκεί ψηλά». Αρκετά σημαδεμένη, η Μαντλέν, μετά την απομάκρυνση του αδελφού της από όλη την οικογένεια αλλά και την προδοσία του απατεωνίσκου συζύγου της, ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή, αναλαμβάνει τα ηνία της οικονομικής αυτοκρατορίας του πατέρα της μετά τον θάνατο του. Με έναν θάνατο και μια κηδεία που σημαδεύτηκε από ένα επίσης τραγικό γεγονός αλλάζοντας για πάντα τη ζωή της Μάντλεν αλλά και του Πολ, του επτάχρονου γιου της.

Αντιμέτωπη με την ανδροκρατούμενη κοινωνία εκείνης της εποχής και χαμένη στο δικό της δράμα θα βιώσει στο πετσί της τη σκληρότητα των ανθρώπων, τη μοχθηρία τους, την απληστία τους, τη χειραγώγηση και την απόλυτη διαφθορά. Το χρήμα άλλωστε θολώνει την κρίση των ανθρώπων. Και πολύ περισσότερο εκείνων που αποτελούν το στενό της περιβάλλον. Όταν όλα θα έχουν χαθεί θα συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να ανασυγκροτηθεί προκειμένου να ανταπεξέλθει στον αμείλικτο κόσμο που την περιβάλλει. Εκείνη που ήταν γεννημένη στα πούπουλα και στα χρυσάφια και που ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για τις οικονομικές αερολογίες που ασχολούνταν οι άνδρες θα πάρει τη ζωή της στα χέρια της χάρη στην εξυπνάδα και την ενεργητικότητα που την χαρακτηρίζει. Η εκδίκηση άλλωστε είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο. Έτσι δεν λένε;

Μια προσπάθεια όμως που μοιάζει εξαιρετικά δύσκολη και άπιαστη σε μια Γαλλία που παρατηρεί ανίσχυρη και αμέτοχη τα χρώματα της πυρκαγιάς που απειλεί να ανάψει σε μερικά χρόνια με την άνοδο του φασισμού ρημάζοντας ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο αφηγηματικός λόγος του Λεμέτρ και οι εικόνες που δημιουργεί με την πρόζα του θυμίζουν ταινίες του βωβού κινηματογράφου. Άλλωστε δεν είναι και τόσο μακρινή η περίοδος του από αυτή που περιγράφεται στις σελίδες των βιβλίων του. Τα πάντα κινούνται σαν σε κοφτά ασπρόμαυρα καρέ με εκείνες τις μαύρες κάθετες γραμμές της οθόνης που υποδηλώνουν την παλαιότητα της κόπιας του έργου. Οι ήρωες του θυμίζουν καρικατούρες από γελοιογραφίες εκείνης της εποχής που φιγουράριζαν σε έντυπα μέσα σατυρίζοντας τα τεκταινόμενα της Γαλλικής επικράτειας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. Από το ξεκίνημα της ιστορίας του μέχρι και την τελευταία τελεία ο αναγνώστης δεν σταματά να χαμογελά από ευχαρίστηση καθώς όλες οι αισθήσεις του είναι σε πλήρη δράση. Εικόνες, μυρωδιές, γεύσεις γίνονται τόσο απτές καθώς διαβάζουμε που πραγματικά όλο αυτό μετουσιώνεται σε μια διαδραστική αναγνωστική εμπειρία.

Τα κείμενα του Λεμέτρ παραπέμπουν σε ιλαροτραγωδία καθώς ο εύστοχος λόγος του δεν αφήνει τίποτα ασχολίαστο. Η κοινωνική, οικονομική και πολιτική κατάσταση της Γαλλίας στα χρόνια πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μπαίνουν στο μικροσκόπιο της γραφής του Πιέρ Λεμέτρ μέσα από κωμικοτραγικές καταστάσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ήρωες του. Από τη στεγαστική μέχρι την οικονομική κρίση του ’29, από τις φοροδιαφυγές και τις ενέργειες πάταξης τους, από την άνοδο στην εξουσία του Χίτλερ και την εξάπλωση του ναζισμού, από τις απεργιακές κινητοποιήσεις και την επιρροή των μέσων ενημέρωσης ο συγγραφέας ξετυλίγει το γαϊτανάκι της αφήγησης του με ιδιαίτερα καυστικό τρόπο. Σε μια Γαλλία που στραγγαλίζει ανελέητα και εξαντλεί το λαό της και φαντάζει σαν ο θανάσιμος εχθρός του μη θεωρώντας αδύνατη την αυταπάρνηση προκειμένου να τον συντρίψουν. Σε μια περίοδο όπου όλα γίνονταν αντικείμενο διχασμού, αμφισβήτησης και διαφωνίας τα μάτια όλων είναι στραμμένα στην Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία που είναι ένα καζάνι που βράζει έτοιμο να εκραγεί.

«Τα χρώματα της πυρκαγιάς» είναι ένα πραγματικά πυκνό και πλούσιο μυθιστόρημα γραμμένο με τρόπο που εναρμονίζεται πλήρως με την κατάσταση που επικρατούσε στις αρχές του εικοστού αιώνα ανασυνθέτοντας την τοιχογραφία της εποχής του Μεσοπολέμου. Ο Πιέρ Λεμέτρ έχει αναπτύξει έναν δικό του λογοτεχνικό κώδικα καταφέρνοντας να ελαφρύνει το στυλ της αφήγησης του ακόμα και στις πιο τραγικές περιστάσεις που περιγράφει αναλύοντας ταυτόχρονα και τα ιστορικά γεγονότα χωρίς να τα καταντάει γελοία. Ένα μυθιστόρημα που αγγίζει τις πιο μεγάλες εκρήξεις αλτρουισμού των αναγνωστών μέσα από την τραγικότητα του αφήνοντας πίσω του ένα βαθύ αίσθημα ικανοποίησης και ενθουσιασμού όταν θα γυρίσει και η τελευταία του σελίδα.


Το βιβλίο του Πιέρ Λεμέτρ «Τα χρώματα της πυρκαγιάς» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας.

Σχολιάστε