Ο χάρτης του κόσμου στο μυαλό σου-Λίλα Κονομάρα-Εκδόσεις Κέδρος (review)

<<Πως μπορεί κάποιος να είναι τόσο αφελής; Αναρωτήθηκα. Μάλλον η πραγματικότητα είναι πολύ τρομακτική για να συμμετέχουν τόσο πολλοί και με τέτοια επιμονή σε αυτό το παιχνίδι τη λήθης και της πλάνης. Ναι η ζωή θα ήταν αβίωτη χωρίς κάποια προσχήματα. Είναι σημαντικό όμως μέσα του να ξέρει κανείς.>>

Ο Βασίλης ζει ήρεμα στον μικρόκοσμο του φαρμακείου του. Η κόρη του Εύα, βιολόγος, διεξάγει μια πρωτοποριακή έρευνα σχετικά με τη θεραπεία του Αλτσχάιμερ. Ο έφηβος γιος του Άρης παίζει μουσική και ονειρεύεται να γυρίσει τον κόσμο.

Τρεις ήρωες, τρεις διαφορετικοί αφηγητές μιας ιστορίας που εκτυλίσσεται στη διάρκεια ενός χρόνου σε μια Αθήνα αλλά και σε μια Ευρώπη με ρευστά σύνορα και ελάχιστες βεβαιότητες.

Ένα τραγικό δυστύχημα ανατρέπει τη ζωή τους, φέρνοντάς τους αντιμέτωπους με τον κοινωνικό τους περίγυρο αλλά και με τον ίδιο τους τον εαυτό, τους φόβους, τις επιθυμίες, τις απώλειες.

Μέσα από τις αναζητήσεις τους αναδύονται ζητήματα της εποχής: η οικονομική κρίση, η κατάρρευση των ανθρωπιστικών αξιών, ο ρόλος της τέχνης απέναντι στην παγκοσμιοποίηση, τα ερωτήματα που θέτει η βιοηθική, οι μετακινήσεις μεμονωμένων ανθρώπων μα και ολόκληρων πληθυσμών, που κουβαλούν όνειρα και μνήμες.

Οι ήρωες καλούνται να περάσουν σ’ ένα άλλο στάδιο της ζωής τους, όσο κι αν επιθυμούν – με σπαραγμό, με τρυφερότητα αλλά και με χιούμορ – να διατηρήσουν τις παλιές τους βεβαιότητες κι ο κόσμος αυτός να παραμείνει αναλλοίωτος.

Πρόκειται για ένα άκρως ρεαλιστικό μυθιστόρημα το οποίο διαδραματίζεται στην Αθήνα του σήμερα με τα μύρια προβλήματα της. Οι βασικοί ήρωες 3, καθένας από τους οποίους αν και τόσο κοντά συγγενικά αφού ουσιαστικά πρόκειται για το πατέρα τη κόρη και το γιο , είναι τελείως διαφορετικοί. Ο καθένας βλέπει το κόσμο και τη ζωή του από μια διαφορετική σκοπιά. Κινούνται και αντιλαμβάνονται τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο.Όπως βέβαια συμβαίνει και στις περισσότερες οικογένειες.

Ο Βασίλης που είναι  ο πατέρας και φαρμακοποιός στο επάγγελμα, ζει αρμονικά και ήσυχα τη ζωή του. Την έφτιαξε »εκ νέου »  μετά την εγκατάλειψη τους από τη γυναίκα του την οποία λάτρευε. Μια γυναίκα, η οποία δεν μπόρεσε να ζήσει φυλακισμένη στα κλειστά σύνορα μιας ζωής που δεν είχε να της προσφέρει τίποτα άλλο από μια ανιαρή ζωή γεμάτη  από τις συνήθειες  και τη  ρουτίνα που ο Βασίλης δημιούργησε για να νιώθει ασφαλής.

Το φαρμακείο που φέτος κλείνει 50 χρόνια λειτουργίας είναι ένα σημείο αναφοράς στη γειτονιά. Με το πρόσχημα κάποιας ενόχλησης ή και χωρίς αυτό,όλοι τους θα περάσουν κάποια στιγμή της ημέρας. << Ώχ πάλι τα ίδια>> μουρμουράω κάποιες ώρες και αποζητάω την ευχάριστη αλλαγή του άγνωστου, βαθιά όμως μέσα μου ξέρω ότι περισσότερο απολαμβάνω τη δική τους συντροφιά, τις μικρές τους μανίες και τα μυστικά. Γιατί είναι αναπόφευκτο πόσα πράγματα μου εμπιστεύεται ο καθένας ή του ξεφεύγουν άθελα του.

Η Έυα, η μεγάλη κόρη είναι μια βιολόγος που εργάζεται σε μια μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία. Κάνει έρευνες, είναι φιλόδοξη και προσπαθεί να αναδειχτεί μέσα από τη δουλειά της την οποία λατρεύει. Είναι όμως και πολύ μόνη. Παρόλο που έχει σχέση δεν έχει και δεν θέλει καμία δέσμευση. Ελεύθερο και μοναχικό πουλί. Όλα θέλει οργανωμένα  για να νιώθει ασφάλεια.

Άλλες 3 στάσεις. Χάλια. Έχεις αργήσει. Όλα γύρω σου υπογραμμίζουν το γεγονός. Σου θυμίζουν διαρκώς:

1) Που βρίσκεσαι και γιατί   2) Ποιά κατεύθυνση έχεις επιλέξει  3) Ποιος είναι ο τελικός στόχος, η ώρα και η μέρα .

Τέλος ο Άρης, είναι ένας έφηβος σαν όλους τους έφηβους. Τελειώνει το Λύκειο και ετοιμάζεται να δώσει πανελλήνιες. Ψάχνεται γενικά. Αναζητάει το μέλλον του και τη πορεία του, με το θράσος της νιότης και την άγνοια του κινδύνου που χαρακτηρίζει αυτή την ηλικία. Ακούει μουσική, ερωτεύεται και ζει έντονα για να αποδείξει πως ξεχωρίζει. Ο δικός του διαφορετικός τρόπος όπως νομίζει .

<<I am a puppet on a string>> η μουσική σκάει στο μυαλό μου κι ύστερα χάνεται,το σώμα μου, συγχρονισμένο άθελα μου γέρνει επικίνδυνα μπροστά…<<tracy island,time travelling diamond…>>

Ώσπου ένα απροσδόκητο ατύχημα, σε μια σχολική εκδρομή, βάζει σε άμεση κίνηση τις ζωές των ηρώων. Μια κίνηση που ουσιαστικά δεν τη ζήτησαν γιατί η στασιμότητα στην οποία βρίσκονταν οι ζωές τους, τους βόλευε. Το ατύχημα σε συνδυασμό με την εξαφάνιση κάποιων φιαλιδίων μορφίνης από το εργαστήριο της Εύας ρίχνει τις υποψίες στην οικογένεια τους ,φέρνοντάς τους αντιμέτωπους με τον κοινωνικό τους περίγυρο αλλά και με τον ίδιο τους τον εαυτό. Και ενώ λοιπόν η συγγραφέας δίνει ένα αστυνομικό ύφος στο μυθιστόρημα, δεν θα αργήσουμε να καταλάβουμε ότι δεν είναι αστυνομικό. Είναι ένα βαθιά κοινωνικό μυθιστόρημα όπου μέσα από την εσωτερική αναζήτηση των ηρώων, θα μπορέσουμε να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα.

Ραχοκοκαλιά  της ιστορίας είναι η οικογένεια. Και όπως κάθε οικογένεια έχει μυστικά, καυγάδες,κόντρες, αποτυχίες, επιτυχίες κι ευτυχισμένες στιγμές. Οι  ήρωες μας, έχουν κλειστεί σε έναν μικρόκοσμο τον οποίο έχουν χτίσει με τις δικές τους ανάγκες, απόψεις, άγχη, επιθυμίες, θέλω και πρέπει, προσπαθώντας ο καθένας με το τρόπο του να ξεκαθαρίσει το κουβάρι της ζωής του. Και όλα αυτά όπως προείπα σε μια Αθήνα που παραπαίει από τα κοινωνικά, οικονομικά και τόσα άλλα προβλήματα. Σε μια Αθήνα που αλλάζει συνεχώς γεμίζοντας μας αβεβαιότητα ακόμα και για αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα, γεμάτη αποξένωση μοναξιά, κακία, ζήλια γι αυτό που έχει ο άλλος και όχι εμείς, δυσπιστία για όλα και για όλους. Η οικονομική κρίση, η κατάρρευση των ανθρωπιστικών αξιών, τα ερωτήματα που θέτει η βιοηθική, η μετανάστευση και τόσα άλλα επίκαιρα ζητήματα πραγματεύονται σε αυτό το μοναδικό μυθιστόρημα.

Η συγγραφέας χρησιμοποιώντας ανθρώπους καθημερινούς, ανθρώπους της διπλανής πόρτας, ανθρώπους οι οποίοι θα μπορούσαμε να είμαστε και εμείς, έχουν ένα ταξίδι να κάνουν. Πρέπει μέσα από τη καθημερινότητα τους, από τα γεγονότα που πάντα τρέχουν και δεν σταματούν ποτέ και για κανέναν να ωριμάσουν και να ολοκληρώσουν ο ταξίδι ο καθένας με το δικό του μοναδικό τρόπο, ώστε να μπορέσουν φτιάξουν τη ζωή τους ολοκληρωμένα και να πάνε μπροστά ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι οι όποιοι  δεσμοί με το παρελθόν πρέπει να κοπούν. Πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές έχουν το δικό τους μοναδικό ρόλο σε αυτή την ιστορία. Βλέπουν τα πράγματα από μια διαφορετική σκοπιά, χαρίζοντας στο μυθιστόρημα τη ποικιλία και πολυπλοκότητα απόψεων. Ακριβώς όπως γίνεται και στη πραγματική ζωή.

Ο καθένας από τους ήρωες ζει στο μικρόκοσμο του. Φτιάχνει το κόσμο γύρω του όπως εκείνος αντιλαμβάνεται το σωστό και το λάθος.Και αυτός ο μικρόκοσμος με τα χρόνια αλλάζει. Διαφοροποιείται. Διαμορφώνει άλλα σύνορα όπως ακριβώς και ένας χάρτης μέσα στο  πέρασμα του χρόνου. Οι ήρωες καλούνται να γνωρίσουν, να βιώσουν και να αντιμετωπίσουν διάφορα πράγματα όπως είναι ο θάνατος, ο έρωτας, η προδοσία φίλων, γνωστών και αγνώστων. Οι ήρωες αρνούνται να αντιμετωπίσουν τα γεγονότα που τους φέρνουν σε δύσκολη θέση. Το θέμα όμως είναι αν τελικά θα αποδεχτούν πως η ζωή αλλάζει και εμείς πρέπει να κινούμαστε μαζί της, να συμπορευόμαστε και όχι να μένουμε στάσιμοι ή να τη κυνηγάμε πάντα από πίσω τρέχοντας να προλάβουμε.

Η συγγραφέας είναι εντυπωσιακή. Έχει μια γραφή και ένα λογοτεχνικό ύφος το οποίο αλλάζει ανάλογα με τον ήρωα. Η γραφή της έχει ροή,  μεταφέροντας μας  στον χώρο και στον χρόνο που αφηγείται με αποτέλεσμα να μπαίνουμε μέσα σε κάθε ήρωα και να ζούμε τη ζωή του. Δεν αφήνει τίποτα στη τύχη του ή στην φαντασία του αναγνώστη. Για όλα τα συμβάντα υπάρχει ένας λόγος που γίνεται κάτι. Αργά ή γρήγορα μας το αποκαλύπτει και δεν μας αφήνει να κάνουμε ανούσιες  εικασίες. Δεν υπάρχουν σκοτεινά ή κρυφά σημεία.

Το πρώτο πρόσωπο αφήγησης δίνει μια αμεσότητα  στην ίδια την αφήγηση, η οποία, κάθε φορά, ταιριάζει απόλυτα με την ηλικία και με το φύλο του αφηγητή. Όλοι οι ήρωες, δίνουν μια ορμή, μια φλόγα στο μυθιστόρημα το οποίο είναι γραμμένο με  λεπτομέρεια, ακρίβεια  και σαφήνεια. Δεν μας κουράζει γιατί η συγγραφέας όπως είπα έχει μια ποικιλία και ζωντάνια στο τρόπο που γράφει.

Γενικά αν και τα θέματα που θίγει είναι σε κάποιες περιπτώσεις πολύ βαριά όπως για παράδειγμα ο θάνατος, η αποξένωση, το να φτάνει κάποιος στα όρια του και να τα ξεπερνάει πιστεύοντας ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα και όλα είναι μάταια, στο τέλος εκείνο που μας αφήνει είναι η  αισιοδοξία. Όχι αυτό που λέμε »και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα». Όχι σε καμία περίπτωση. Την ελπίδα και την αισιοδοξία ότι με προσπάθεια κι θέληση, όλα θα γίνουν.  Πολλές φορές οι δοκιμασίες που περνάμε σαν άνθρωποι είναι τεράστιες. Μας αλλάζουν. Αλλά αν δουλέψουμε σωστά θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε σε αυτό που θα μας κάνει καλό στη ψυχή μας και στη ζωή μας.

Ένα βιβλίο μέσα από το οποίο διδάσκεσαι..Όπως διδάσκεσαι ζώντας.Ζώντας κάθε στιγμή, καλή ή κακή, ευχάριστη ή όχι. Γιατί μόνο έτσι ολοκληρωνόμαστε σαν άνθρωποι και φτιάχνουμε κομμάτι κομμάτι αυτό που κάποια στιγμή θα κοιτάξουμε πίσω και θα πούμε:<<Αυτή ήταν η ζωή μου>>.

Αξίζει λοιπόν να προσπαθούμε κάθε στιγμή!!!


Το βιβλίο της Λίλας Κονομάρα «Ο χάρτης του κόσμου στο μυαλό σου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Σχολιάστε