Τέτοια εποχή, Γενάρη μήνα, δεν συνέβαιναν και πολλά στη θάλασσα. Άντε να έβλεπε κανείς ένα καβουράκι που έτρεχε και κρυβόταν στην άμμο ή κάποιο πλατύψαρο που έμενε ακίνητο περιμένοντας καλύτερες μέρες, αλλά ουσιαστικά ήταν τόσο κρύα τα νερά ώστε να σταματάει σε μεγάλο βαθμό η θαλάσσια ζωή.
Ήταν διαφορετικά τα πράγματα κατά τα τέλη του φθινοπώρου και τις αρχές του χειμώνα· ήταν η περίοδος που έχουν εξαφανιστεί τα φύκια του καλοκαιριού αλλά δεν έχει πέσει ακόμη πραγματικό κρύο. Ήταν η περίοδος που είχες καθαρή θέα και όλα έσφυζαν από ζωή.
Τότε ήταν λοιπόν –όταν είχε απαίσιο καιρό κι έβρεχε, όταν οι καταιγίδες έκαναν τον ουρανό να σκοτεινιάζει– καλύτερα να κατέβει κανείς στην ηρεμία και στη γαλήνη που επικρατούσαν κάτω από την επιφάνεια των νερών. Τότε ήταν που ευχαρίστως βουτούσε κι αυτός, μόνο και μόνο για να το χαρεί. Ήταν γι’ αυτόν η καλύτερη μορφή χαλάρωσης, να βρίσκεται αβαρής στη θάλασσα και να βιώνει τον κόσμο περιορισμένο στην περιοχή που φώτιζε ο φακός. Όλα τ’ άλλα εξαφανίζονταν. Με άλλα λόγια, δεν μπορούσες να συγκρίνεις αυτά τα νερά με τα τροπικά νερά στα οποία είχες είκοσι μέτρα ορατότητας προς πάσα κατεύθυνση – εδώ τα βασικά ήταν το σκοτάδι, η εγγύτητα και οι λεπτομέρειες…. Είχε καταδυθεί και έψαχνε με το βλέμμα του για έναν τοίχο με κοράλλια και βαλανόμορφες πεταλίδες. Ξαφνικά αισθάνθηκε ότι κάτι τον παρακολουθούσε.….
Είναι το πρώτο βιβλίο που διαβάζω της Σκανδιναβής Susanne Jansson και δυστυχώς εκτός από ένα ακόμα δεν υπάρχει κάποιο άλλο, αφού δεν είναι πλέον στη ζωή. Με κέρδισε εξ’ αρχής αυτός ο μαγικός συνδυασμός μυστηρίου και θρύλου της περιοχής που διαδραματίζεται η ιστορία της.
Ο Μάρτιν, που πάντοτε ένιωθε µια ανεξήγητη έλξη προς τη θάλασσα και ασχολείται με τη μυδοκαλλιέργεια, µετακοµίζει µε τη σύζυγό του Αλεξάντρα και τα δυο µικρά παιδιά τους στο ειδυλλιακό εξοχικό της οικογένειάς του, σε ένα γραφικό χωριό στο νησί Ούρουστ, στις δυτικές ακτές της Σουηδίας. Όλα κυλούν όμορφα σε αυτό το τόπο, όταν ένα Σάββατο πρωί του παγωμένου Γενάρη, λίγο πριν βγει βόλτα στη θάλασσα με το τριών χρόνων γιό του, ένα τηλεφώνημα του αποσπά τη προσοχή για δευτερόλεπτα. Λίγος χρόνος ουσιαστικά. Κυριολεκτικά όμως αρκετός για να καταλάβει ότι ο γιος του έχει εξαφανιστεί. Το μόνο σημάδι είναι το κόκκινο κουβαδάκι που επιπλέει στην θάλασσα. Και παρά το γεγονός ότι δεν βρέθηκε το σώμα του μικρού. Η αστυνομία σταμάτησε τις έρευνες καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι πρόκειται ξεκάθαρα για πνιγμό.
Ο Μάρτιν θα καταρρεύσει, η Αλεξάντρα θα φύγει με την μικρή τους κόρη πηγαίνοντας στους γονείς της και ο χρόνος φαίνεται να σταματά για τον Μάρτιν σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. Μόνο πορεία προς την καταστροφή. Μέχρι που εμφανίζεται στη ζωή του η πρώην φωτογράφος της αστυνοµίας Μάγια Λίντε, η οποία µαθαίνει για την εξαφάνιση του αγοριού και αποφασίζει να κάνει τη δική της έρευνα. Θα βοηθήσει το Μάρτιν να ξυπνήσει από το »λήθαργο» και μαζί θα ανακαλύψουν τις κρυµµένες αλήθειες της πόλης και των κατοίκων της που ανέκαθεν έδιναν µυθολογική διάσταση στη θάλασσα. Αλήθειες δυσάρεστες και μακάβριες.Διότι θα ανακαλύψουν ότι µερικές δεκαετίες πίσω, έχουν χάσει τη ζωή τους με τραγικό τρόπο και άλλα παιδιά. Ίδια μέρα του χρόνου, ίδιο σημείο.
Απλή σύµπτωση ή µήπως η θάλασσα όντως καλεί τα παιδιά στα σκοτεινά της βάθη; Σαν μια άλλη Σειρήνα με Κραυγές παιχνιδιάρικες και δελεαστικές καλεί στα παγωμένα βάθη της αθώες ψυχές;
Όπως είπα και στην αρχή, πρόκειται για ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα μυστηρίου-ψυχολογικού θρίλερ με κοινωνική χροιά και στοιχεία τοπικών θρύλων, άψογα συνδυασμένα όλα μαζί. Η συγγραφέας από την αρχή του μυθιστορήματος ξεκινάει με το χειρότερο φόβο κάθε γονιού που δεν είναι άλλος από το χάσει το παιδί του. Ένας φόβος που όταν γίνει πραγματικότητα ,τρώει κάθε κύτταρο σου. Σε κάνει να πονάς, να νιώθεις την απελπισία να σε κατακλύζει και ταυτόχρονα την ανικανότητα σου να κάνει κάτι. Κάτι που θα φέρει πίσω το παιδί σου από τη μια και από την άλλη θα σε κάνει να νιώσεις και πάλι ζωντανός.
Μην ακούς ποτέ το κάλεσμα της θάλασσας.
Δεν ξέρεις ποτέ τι μπορεί να κρύβει
Μέσα από τους ήρωες της-χαρακτήρες , η συγγραφέας μας μεταφέρει το πόνο του πένθους, της απώλειας γενικότερα όπως ο καθένας τον βιώνει. Τον ζούμε διότι οι χαρακτήρες είναι αληθοφανείς και οικείοι προς τους αναγνώστες. Είναι εμείς. Είναι γονείς. Αλλά ακόμα και αν δεν είναι γονείς , η περιγραφή της είναι τόσο έντονη που δεν αφήνει περιθώρια σε κανέναν να μη μπει στο »ρόλο »τους. Θα νιώσουμε τις ενοχές για αν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι καλύτερο, που δεν κάναμε και φτάσαμε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. Κάνει μια φοβερή διείσδυση στην ανθρώπινη ψυχολογία και μας αγγίζει ως τα κατάβαθα της ψυχής μας. Ο πατέρας έχει να αντιμετωπίσει την απώλεια και την ενοχή. Η μητέρα την απώλεια και την οργή προς τον απερίσκεπτο σύζυγο. Οι ανθρώπινες σχέσεις διαταράσσονται.
Είναι ένα ψυχογράφημα για το πως από τη μια στιγμή στην άλλη, μπορεί ένας άνθρωπος να χάσει τον εαυτό του. Να μπει σε ένα κυκεώνα σκέψεων που μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις μη αναστρέψιμες.
Από την άλλη όμως η συγγραφέας αφήνει ανοιχτό και το παράθυρο της ελπίδας η οποία τις περισσότερες φορές βρίσκει το δρόμο να τρυπώσει από αυτή τη χαραμάδα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο χαρακτήρας της Μάγια Λίντε. Είμαστε άνθρωποι και το έχουμε ανάγκη. Συνειδητά ή υποσυνείδητα αφήνουμε το χώρο να ελπίσουμε σε κάτι για να μπορέσουμε να σταθούμε αν όχι όρθιοι, τουλάχιστον να σταθούμε.
Η υπόθεση εξελίσσεται ναι μεν αργά αλλά δεν σε ενοχλεί διότι η συγκεκριμένη ιστορία δεν θα μπορούσε να τρέξει πιο γρήγορα. Είναι πολλά αυτά που πρέπει να εμπεδώσουμε οπότε η αργή ροή έρχεται σαν κάτι φυσιολογικό. Ωραίες περιγραφές με ατμοσφαιρικά τοπία που τοποθετούν τον αναγνώστη στο κέντρο της μικρής-κλειστής κοινωνίας όπου διαδραματίζεται.
Η αφήγηση της ρέουσα με μικρά κεφάλαια στα οποία υπάρχει διάχυτο το στοιχείο του υπερφυσικού χωρίς όμως να σε κάνει να σκέφτεσαι την υπερβολή σε όλο αυτό. Αντίθετα σε αφήνει να παρασυρθείς στο ταξίδι ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο θρύλο.
Προσωπικά θα πω ότι είναι από τα βιβλία που με ένα μαγικό τρόπο σε καθηλώνουν. Καλογραμμένο και γεμάτο συναισθήματα.
Φυσικά σε όλο αυτό το ταξίδι, καθοριστικό ρόλο παίζει η εξαιρετική μετάφραση του κύριου Κονδύλη που για μένα είναι πολύ βασικό στοιχείο στην επιτυχία ενός βιβλίου.
Το βιβλίο της Susanne Jansson «Σκοτεινά Βάθη» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο
Book Tales 